ศัพท์เสียงสำเนียงร่ะยองเพื่อพี่น้องไทย : "ตัวอีเต” (๑๔ ตุลาคม ๒๕๕๘)

เหียอู๊ด : เนี่ยะ ดูฮิ ตัวอีเตเหียอู๊ดเม่ดหญ่ายเค รั่บรองหนะพรุ่งนี่เวลาทอยม่วงมะพานแข่งกันน่ะเหียอู๊ดต้องช่ะน่ะเค้าแน่ๆ เหอๆๆๆๆ
น้องด้าย : แหม่ เหียอู๊ดมีตัวอีเตตั้ง ๓ ตัว แบ่งให้แช้นตวงฮิ่

การละเล่นพื้นบ้านส่วนใหญ่ของคนบ้านเราสมัยก่อนส่วนใหญ่จะเอาของที่มีในหมู่บ้านหรือใกล้ๆ ตัวนั่นแหละมาเล่น ไม่ต้องเสียเงินเสียทองไปซื้อไปหา อะไรก็ได้ที่อยู่ใกล้มือโดยเล่นสืบต่อกันมาแต่ครั้งก่อนเป็นรุ่นๆๆๆ การเล่นนั้นนอกจากจะเป็นการสร้างความสามัคคีให้เกิดขึ้นแล้วยังมีคติสอนใจเด็กๆ หรือคนเล่นไปโดยไม่รู้ตัวอีกด้วยซึ่งถือว่าเป็นภูมิปัญญาของคนโบราณท่านที่ผูกเรื่องราวไว้ในการละเล่นแต่ละชนิดได้อย่างแนบเนียน

การเล่นบางอย่างนอกจากในวงเล่นจะมีเม็ด มีเบี้ยหรืออะไรก็ตามที่จะใช้เล่นแล้วที่ขาดไม่ได้อย่างหนึ่งก็คือจะต้องมี “ตัวหลัก,ตัวเก่ง,ตัวเอก,ตัวพระเอก” เพื่อใช้ในการตี การทอยเบี้ยหรือเม็ดในวงเล่นให้กระเด็นกระดอนหรือกระจายออกไปซึ่งผมจะขอชักตัวอย่างการเล่นทอยเม็ด “ม่วงมะพาน” หรือมะม่วงหิมพานต์ซึ่งผมเคยเล่นมาประกอบ

สมัยผมเป็นเด็กๆ น่ะการเล่นที่พวกเราชอบกันมากอย่างหนึ่งก็คือการทอยเม่ดม่วงมะพานที่มีอยู่ถมเถถมถืดตามบ้านช่วงหน้าร้อน เด็กๆ จะไปเก็บม่วงมะพานมาปลิดเม็ดออกแล้วเอาม่วงมะพานที่ว่าไปตั้งไปวางไปปักบนพื้นดินที่ขีดเส้นไว้ใกล้ๆ เป็นแถวโดยให้แต่ละเม็ดอยู่ห่างกันนิดหน่อย เม็ดม่วงมะพานที่ว่านี้ก็เอามาจากเด็กที่จะเล่นคนละเท่าๆ กันตามแต่จะตกลงว่าเท่าไร

เมื่อพร้อมแล้วเด็กๆ จะยันยียันเยาปั๊กกะเป้ายิ้งชุ่บเพื่อหาตัวผู้เล่นก่อนหลังตามลำดับ

เวลาเล่นเด็กคนเล่นจะไปยืนตรงเส้นที่ขีดไว้ซึ่งห่างจากเม็ดม่วงมะพานที่ปักเรียงกันราว ๓-๔ วาจากนั้นใช้เม็ดม่วงมะพานดีๆ ใหญ่ๆ มีน้ำหนักเหมาะมือตีหรือทอยเม็ดในวง ซึ่งเม็ดที่ว่านี้น่ะเด็กบางคนยังเอาตะกั่วใส่เข้าไปอีกด้วยบอกว่าน้ำหนักมันจะเพิ่มขึ้นทำให้เวลาตีเวลาทอยพลอยแม่นยำ เอาชนะคู่แข่งขันได้เป็นส่วนใหญ่

การตีหรือทอยถ้าโดนเม็ดบนเส้นที่ปักดินไว้ล้มหรือกระเด็นเท่าไรคนนั้นก็ได้ไปเท่านั้นโดยมักจะมีกติกาว่าให้ตีหรือทอยได้คนละ ๑ ครั้งหลังจากนั้นเด็กคนถัดมาจะเข้าไปเล่นต่อหมุนเวียนกันไปจนกว่าเม็ดม่วงมะพานในวงเล่นจะหมด

ไอ้เจ้า “ตัวหลัก,ตัวเก่ง,ตัวเอก,ตัวพระเอก” ที่ผมพูดถึงนี่แหละครับคือ “ตัวอีเต”

เอ้า พี่น่องบ้านเราส้ะหมัยเป็นเด็กๆ ใครเคยเล่นอ้ะไรที่ต้องช่ายตัวอีเตมั่งไหนลองบอกมาให้ฟังหน่อยฮิ